پتروژنز سنگهای آذرین نئوژن شمال عنبرآباد (مشکان)

نوار آتشفشانی کالکوآلکالن- آلکالن سنوزوئیک جنوب قوچان در شمال نوار افیولیتی سبزوار در لبه جنوبی زون بینالود قرار دارد. این نوار از سنگهای بازیک- حدواسط ائوسن، سنگهای بازیک میوسن زیرین و سنگهای حدواسط- اسید پلیو-پلئیستوسن تشکیل شده است. در این نوار آتشفشانی، فعالیتهای ماگمایی از ائوسن (حدود 40 میلیون سال قبل) شروع شده و تا پلیو- پلئیستوسن (حدود 2 میلیون سال قبل) ادامه داشته است. سن سنگهای آتشفشانی این نوار از جنوب (در مجاورت نوار افیولیتی) به سمت شمال (در جنوب قوچان) از ائوسن به پلیو- پلئیستوسن تغییر می¬کند. بخش شمالی کمان به سن نئوژن، اساساً از واحدهای آذرآواری و گنبدهای تراکی¬آندزیتی، آندزیتی، تراکیتی، تراکی¬داسیتی، داسیتی و ریوداسیتی به سن پلیو- پلئیستوسن (2 تا 11 میلیون سال قبل) تشکیل شده است. وجود آنکلاوهایی از سنگهای آتشفشانی ائوسن و همچنین آنکلاوهای گنایسی، مارنی، سیلتستونی و پلیتی، ظهور و عدم حضور برخی از فازهای کانیها، خوردگی و عدم تعادل شیمیایی فنوکریستها و بافت غربالی از نشانه های وقوع آلایش ماگمایی در این سنگها هستند. سنگهای سازنده گنبدهای نئوژن از عناصر نادرخاکی سبک و عناصر لیتوفیل بزرگ یون، غنی-شدگی و از عناصر خاکی نادر سنگین تهی¬شدگی نشان می¬دهند. آنومالی منفی از عناصر با شدت میدان بالا (hfse) نظیر nb, p و ti که از ویژگیهای شاخص محیطهای قوسی است، نیز در نمونه¬های این گنبدها دیده می¬شود. شواهد ژئوشیمیایی موجود در سنگهای این گنبدها حاکی از ماهیت کالکوآلکالن، نقش تبلور تفریقی و فرایندهای هضم و آلایش ماگمایی در تکوین و تحول ماگمای آنها، ماهیت فرورانشی قوس قاره¬ای منطقه، وجود یک سنگ منبع اکلوژیتی یا گارنت آمفیبولیتی حاصل از دگرگونی ورقه اقیانوسی فرورانده شده سبزوار است. بررسی ویژگیهای ژئوشیمیایی خاص سنگهای منطقه مشخص نمود که خصوصیات آنها بسیار شبیه آداکیتها بوده و در گروه آداکیتهای غنی از سیلیس قرار می¬گیرند. این ماگمای آداکیتی، آخرین مذابهای حاصل از ذوب بخشی ورقه اقیانوسی فرورانده شده جوان و داغ نئوتتیس سبزوار و گوه گوشته¬ای روی آن در یک زون فرورانش قوسی جوان با شیب به سمت شمال است که به زیر لبه جنوبی زون بینالود فرورانده شده است.